60-lecie SHL M11. Historia modelu i wersje SHL M11, o których na pewno nie słyszałeś

Poznaj historię polskiego motocykla zabytkowego, który został zaprezentowany na Targach Poznańskich w 1960 roku!

Początki SHL M11. Na bazie jakiego motocykla powstała kultowa SHL-ka?

SHL M11, pierwszy polski motocykl klasy 175, został zaprojektowany na bazie modelu M06T, który posiadał silnik o mniejszej pojemności skokowej (150 ccm). Nie można jednak zarzucić konstruktorom, że poszli na łatwiznę – model M11 to zdecydowanie inna konstrukcja. Wzmocniona rama, blaszane obudowy boczne (osłaniające gaźnik, akumulator i filtr powietrza), zamykany schowek pod kanapą i blokada kierownicy to kluczowe zmiany, jakie zaszły w konstrukcji motocykla SHL M11 w porównaniu do mniejszego modelu.

Historia SHL M11, czyli zmiany, zmiany, zmiany!

Pierwsze modele SHL M11 zjechały z taśm produkcyjnych kieleckich zakładów KZWM Polmo-SHL w 1961 roku, a ostatnie – w 1968. Przez niespełna 7 lat produkcji w konstrukcji SHL M11 zaszło tyle zmian, że nie sposób ich policzyć na palcach jednej ręki. W maszynie zaprezentowanej na Targach Poznańskich w 1960 roku najczęściej grzebano przy silniku. Pierwsze wersje wyjeżdżały z fabryki z jednostkami napędowymi zbudowanymi na bazie niemieckiego silnika DKW RT 125, który poprzez zwiększenie średnicy cylindra uzyskał pojemność skokową 173 ccm. Dla poprawy chłodzenia w 1966 roku w pełni żeliwny cylinder wymieniono na cylinder aluminiowy z żeliwną tuleją cylindrową. Rok później zdecydowano się na wymianę całej jednostki napędowej. Nowe serce SHL M11, zaprojektowane przez inż. Wiesława Wiatraka, cechowało się większą pojemnością skokową (o 1 ccm) i zdecydowanie wyższą mocą maksymalną (o 3 KM; wzrost do 12 KM). Silnik stosowany w ostatnich rocznikach SHL-ki produkowano w Nowej Dębie w Zakładach Metalowych Dezamet.

SHL M11 – popularność w Polsce i za granicą

SHL M11 zdecydowanie nie plasuje się na pozycji lidera wśród polskich motocykli zabytkowych pod względem popularności i ilości wyprodukowanych egzemplarzy. W latach 1961-1968, kiedy SHL-ka była produkowana w kieleckich fabrykach, na ulice wyjechało około 180 000 egzemplarzy – dla porównania motocykli WSK 125 został wyprodukowany w ilości blisko 2 000 000 sztuk (wszystkich wersji i modeli). Oczywiście większość jednośladów została nad Wisłą, choć część motocykli trafiła na eksport, m.in. do Stanów Zjednoczonych. Co ciekawe, licencja na produkcję modelu M11 została sprzedana do Indii, gdzie pod marką Rajdoot produkowano azjatycką wersję SHL-ki aż do 2005 roku.

Wersje SHL M11, o których nie słyszałeś

Motocykl SHL M11 doczekał się kilku wersji specjalnych, których nie sposób obecnie spotkać na ulicy. Zaprojektowana w 1960 roku wersja M11S, wyposażona w przednie zawieszenie z widelcem teleskopowym zamiast wahacza pchanego z amortyzatorami hydraulicznymi, nigdy nie wyszła poza fabrykę w Kielcach. Zarząd nie zdecydował się na wprowadzenie tego modelu przez zbyt wysokie koszty produkcji. Z kolei wersja M11R to kultowa SHL-ka w rajdowej specyfikacji. Tak jak wersja M11S posiadała przednie zawieszenie teleskopowe. Konstrukcja M11R została wzmocniona, a przez kolejne lata była modyfikowana w celu zwiększenia zdolności terenowych i ułatwienia czynności serwisowych (m.in. wymieniono łożyskowanie wahaczy, aby zniwelować konieczność okresowego smarowania). W latach 1963-1968 w małych seriach produkowana była również specjalna wersja M11 Lux, cechująca się chromowanymi obręczami kół, zbiornikiem paliwa i amortyzatorami. 

Dane techniczne i osiągi motocykla SHL M11

• Silnik: jednocylindrowy, dwusuwowy, chłodzony powietrzem
• Pojemność skokowa silnika: 173 lub 174 ccm (w zależności od modelu)
• Typ silnika: S-32 / S-32U / W-2A Wiatr (w zależności od modelu)
• Moc maksymalna: od 9 przy 4850 obr./min do 12 KM przy 5450 obr./min (6,6 – 8,8 kW; w zależności od typu silnika; najmocniejszy był W-2A Wiatr)
• Maksymalny moment obrotowy: 14,7 Nm przy 3500 obr./min
• Sprzęgło: mokre, wielotarczowe (4-tarczowe)
• Skrzynia biegów: 3- lub 4-biegowa (3 dla silnika S-32 i S-32U; 4 dla W-2A Wiatr)
• Układ zasilania: gaźnik, typ G24 U1
• Zużycie paliwa: od 2,9 do 3,2 l/100 kilometrów (w zależności od modelu)
• Rama: podwójna kołyska
• Zawieszenie: dwa wahacze (pchany z przodu i wleczony z tyłu) z dwoma amortyzatorami hydraulicznymi
• Hamulce: bębnowe o średnicy 160 mm
• Przeniesienie napędu: łańcuch napędowy
• Instalacja elektryczna: 6V, akumulator o pojemności od 7 do 10 Ah
• Masa: od 112 do 115 kilogramów (na sucho)
• Prędkość maksymalna (v-max): od 90 do 100 km/h (w zależności od modelu)