Jawa to doskonale znany w Polsce producent czeskich, a dawniej czechosłowackich motocykli oraz motorowerów i samochodów.
Założycielem Jawy był Franciszek Janeček, zdolny inżynier, właściciel wytwórni "Zbrojovka Ing. F. Janeček, Praha-Nusle II". Dzięki swoim zdolnościom i umiejętności podejmowania właściwych decyzji, Janeček założył Jawę w 1929 roku.
Mając 23 lata, Franciszek wyjechał do Holandii, gdzie pracował w fabryce maszyn elektrycznych. W owym czasie przyswoił sobie wiele cennych umiejętności, także tych kierowniczych, które pogłębiał po powrocie do ojczyzny.
Jednym z pierwszych sukcesów inżyniera Janečka było opatentowanie i ulepszenie lampy łukowej, którą następnie sprzedał w Niemczech. Zrezygnował wówczas z kierowniczego stanowiska w fabryce Českomorawská Kolben ? Daněk i postanowił dalej rozwijać swoje umiejętności, odbywając staże w fabrykach na terenie Europy. Mógł sobie na to pozwolić, dzięki środkom ze sprzedaży praw patentowych,.
Na efekty stażu nie trzeba było długo czekać. Franciszek wykorzystał zdobytą wiedzę we własnym przedsiębiorstwie, jednak nie od razu była to dziedzina związana z motoryzacją. Janeček prowadził prace laboratoryjne nad tworami fonografii, fotografii i optyki. Podczas wojny, firma Franciszka zajmowała się produkcją zbrojeń. Po wojnie, zamówienia dla wojska drastycznie zmalały, aż w ostateczności wygasły. Firma musiała znaleźć nowe źródło dochodu. Po przeanalizowaniu rynku, padło na produkcję motocykli. Zapotrzebowanie na jednoślady było ogromne, obecne już zakłady nie produkowały wystarczającej ilości motocykli.
Franciszek otrzymał trzy oferty współpracy i związał się z kontrahentem przedsiębiorstwa Wanderer. Nazwa motocykli wynika z połączenia dwóch pierwszych liter z nazwiska Janečka i nazwy Wanderer.
Pierwszym motocyklem wyprodukowanych przez Jawę był motocykl z czterosuwowym silnikiem o pojemności 500 cm3, z fabryki wyjechał w październiku 1929 roku. Jednak prawdziwym przebojem okazał się motocykl Villersa, model z dwusuwowym silnikiem o pojemności 175 cm, uznawany za ekonomiczny i jednocześnie solidny jednoślad.
W latach 1929- 1940, a także w 1946 roku, Jawa wypuściła na rynek ponad 60 tysięcy pojazdów, będąc wówczas najpopularniejszą marką motocykli w Czechach.
